Για το πώς βλέπουν τα ψάρια έχουν συζητηθεί διάφορες θεωρίες. Δύο όμως είναι εκείνα που δημιούργησαν διάσταση γνώμων ανάμεσα στους συγγραφείς για το ψάρεμα.
Οι μεν υποστηρίζουν πως τα ψάρια βλέπουν εξαιρετικά, ενώ η άλλη πως η όραση των ψαριών είναι περιορισμένη και βλέπουν παραμορφωμένα τα αντικείμενα, χωρίς να ξεχωρίζουν τις λεπτομέρειες.
Εδώ δεν χρειάζεται να δεχτούμε τη μία ή την άλλη άποψη, αλλά να στηριχτούμε στις προσωπικές παρατηρήσεις: οι ελληνικές θάλασσες έχουν ακτές πολύ ευνοϊκές για ιχθυολογικές παρατηρήσεις.
Αν κάθεται κανείς ακίνητος στην ακτή, σε ένα μέρος που δεν είναι τελείως ανοιχτό, και είναι ντυμένος με σκούρα, τότε θα δει πως τα ψάρια της επιφάνειας τον πλησιάζουν και στέκονται δίπλα του, χωρίς καμία υποψία ή και να τον προσέχουν καθόλου. Αλλά στην παραμικρότερη κίνηση, αν σηκώσει το χέρι του, τα ψάρια θα εξαφανιστούν.
Το συμπέρασμα είναι προφανές: η όραση των ψαριών τους επιτρέπει να ξεχωρίσουν αμέσως μία κίνηση του ψαρά και κατά το ψάρεμα. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει όταν πέφτει μία σκιά στο νερό, οπότε τα ψάρια απομακρύνονται αμέσως.
Για αυτό ο ψαράς πρέπει να περιορίζει τις κινήσεις του στο ελάχιστο, ιδιαίτερα αν τα νερά είναι πολύ καθαρά και ρηχά. Επίσης, να αποφεύγει τη δημιουργία μιας σκιάς -της δικής του ή του καλαμιού του-, στο μέρος όπου βρίσκονται τα ψάρια.
Αυτά είναι τα εξωτερικά στοιχεία με ότι επακολουθεί από τις κινήσεις και τις σκιές που γίνονται αντιληπτές από τα ψάρια. Αλλά τι ακριβώς συμβαίνει μέσα στο νερό; Αυτό δεν μπορούμε να το γνωρίζουμε με ακρίβεια.
Όταν βλέπουμε σε καθαρά νερά ένα ψάρι να απομακρύνεται από την πετονιά που κατεβαίνει με το ρεύμα, απομακρύνεται γιατί είδε την πετονιά; ή γιατί αντιλήφθηκε με τα ευαίσθητα αισθητήρια όργανα που διαθέτει, το πόσο πλησίασε;
Η πείρα έχει αποδείξει πως τα ψάρια βλέπουν αρκετά καλά για να καταλάβουν κάτι, όπως τη μαλάγρα που πέφτει στην επιφάνεια του νερού. Το ίδιο ένα ποταμίσιο ψάρι μπορεί να ακολουθεί μία μύγα που πετά στην επιφάνεια μέχρι να του δοθεί η ευκαιρία για να την αρπάξει όταν θα ακουμπήσει στο νερό.
Επίσης άλλα ψάρια αρπάζουν το δόλωμα που ρίχνεται με το αγκίστρι, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν είδαν το αγκίστρι. Συγκρίνοντας όμως με τα χιλιάδες άλλα αντικείμενα που βλέπουν, οπωσδήποτε δεν βλέπουν κανένα κίνδυνο σε αυτό.
Όπως έχουν παρατηρήσει πολλοί ψαρεύοντας με ένα δόλωμα πατωτά στο βυθό, αρκεί συχνά ένα ελαφρύ κούνημα του δολώματος για να το αρπάξει το ψάρι. Αυτό ασφαλώς βεβαιώνει πως η όραση είναι εκείνη που συλλαμβάνει την κίνηση του δολώματος και οδηγεί το ψάρι στην επίθεση.
Ότι και να συμβαίνει ο ψαράς πρέπει να συγκρατήσει σχετικά με την όραση των ψαριών, ότι αυτή η αίσθηση είναι ισχυρή για αυτά που συμβαίνουν έξω από το νερό και πιο αδύνατη στις λεπτομέρειες των αντικειμένων μέσα στο νερό, που οπωσδήποτε επιδρούν ανάλογα με την κίνηση.
